ABD Neden Karşılıksız Para Basabiliyor ?
Başlıktaki soru tüm zamanların en çok merak edilen konularından birisi. Amerika Birleşik Devletleri yıllardır karşılıksız para basıyor ve basmaya da devam ediyor. Peki bu nasıl mümkün olabiliyor? ABD neden karşılıksız para basabiliyor ? Gelin hep birlikte inceleyelim.
Amerikan Doları Tarihi
Amerika Birleşik Devleti doları yaklaşık 230 yıldan beri varlığını sürdürüyor. İlk Amerikan doları 2 Nisan 1972 yılında yaratıldı. 1785 yılında ise ABD Kongresi doları ABD’nin para birimi olarak kabul etti. 1791 yılında Merkez Bankası’nın kurulmasının ardından kongre The Bank of the United States’i 20 yıllığına ABD Hazinesinin mali temsilcisi ilan etti.
The Bank of the United States hükümet adına merkez bankasının görevini yerine getiren ilk bankadır ve 1913 yılına kadar göreve devam etmiştir. İlk ABD kâğıt paraları 1861 yılında dolaşıma çıkarılmıştır. Bu paralara ‘yeşil’ ismi verilmiştir. O günden bu yana da dolaşımda olan tüm ABD kâğıt paraları bugün hala üzerinde yazan değer karşılığında geçerlidir.
ABD’nin Karşılıksız Para Basması Nasıl Mümkün Olabiliyor ?
Herhangi bir ülkenin para basma kapasitesi hazinesinde bulunan altınla doğru orantılıdır. Yani Ülkelerin Merkez Bankası’nın para basabilmesi için hazinesinde, bastığı para miktarı kadar altın olması gerekir. Bu nedenle ülkeler sınırsızca para basamazlar.
Amerika Birleşik Devletleri de 1971 yılına kadar aynı politikayı uygulayarak para basıyordu. Fakat 1971 yılında bu politikadan tamamen vazgeçti ve sınırsızca para basmaya başladı.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Karşılıksız Para Basmasının Nedenleri
70’li yıllarda Amerika Birleşik Devletleri ekonomik olarak krizin eşiğindeydi. Amerika Birleşik Devletleri hazinesindeki altının önemli bir kısmı ülke dışına çıkıyordu. Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon bu sorunun altında yatan nedenleri araştırıyordu. Altının ABD’den çıkmasının nedeni ülkenin dış ticaret açığının hızla büyümesiydi. Yani Amerika Birleşik Devletleri ulus olarak ürettiğinden çok daha fazlasını tüketiyordu.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Japonya ve Avrupa ile yaptığı ithalat – ihracat ticareti arasındaki farklar altın ile tahsil ediliyordu. Başkan Richard Nixon bu problemi çözmek amacıyla 1971 yılında doları bir varlık olmaktan çıkarıp, bir borç senedi yani yükümlülük haline dönüştürdü. Uygulanan bu politikadan sonra hazinede yeterli altın olmasa da ABD’nin sınırsızca para basması mümkün oldu.
Ancak her ne kadar karşılıksız para basabiliyor olsa da Amerika Birleşik Devletleri için her şey bu kadar kolay ve tozpembe değil. Günümüzde ABD’nin dış ticaret açığı son derece yüksek ve dünyaya ödemekle yükümlü olduğu borç senetlerinin sayısı da bir hayli fazla.
Eleştiriler
ABD’nin sınırsızca ve karşılıksız para basması 1971’deki problemi geçici olarak çözmüş olsa da günümüzde eleştiriler sürüyor. 1971’de uygulanan bu politika sonrası ABD daha fazla problemle yüzleşmek zorunda kaldı.
Son yıllarda Amerika Birleşik Devletleri kendi içerisinde doların tekrar altına dayalı bir para olup olmaması konusunda da ikiye ayrılmış durumda. Bir taraf karşılıksız para basmayı savunurken, diğer taraf altına bağlı para basılmasını savunuyor. Özellikle de sayıları hızla artan Cumhuriyetçi Parti üyelerinin büyük bir kısmı bu fikri savunuyor ki eski ABD Başkanı Donald Trump’ta bunlardan biriydi.
Sonuç olarak ABD’nin 1971 yılında uyguladığı değişim o zaman için geçici bir çözüm olsa da günümüzde hem Amerika Birleşik Devletleri hem de diğer ülkeler için önemli bir problem olmaya başladı.
Yoruma kapalı.